Πτυχές από τη δράση του
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος καθιερώθηκε ως κορυφαία πολιτική μορφή της Κρήτης στην Επανάσταση του 1897, κατά τη διάρκεια της οποίας φάνηκαν οι διπλωματικές του αρετές. Την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας (1898-1913) έδρασε ως σύμβουλος (υπουργός) Δικαιοσύνης και αναδείχθηκε ως ο εγκυρότερος συνομιλητής των προξένων των Μεγάλων Δυνάμεων. Η διαφωνία του με τον Ύπατο Αρμοστή, πρίγκιπα Γεώργιο, έληξε μετά την Επανάσταση του Θερίσου (1905), την αντικατάσταση του πρίγκιπα από τον Αλέξανδρο Ζαΐμη και τη θέσπιση νέου, πιο φιλελεύθερου συντάγματος για το νησί.
Τον Οκτώβριο του 1910 ο Ελευθέριος Βενιζέλος ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Ελλάδας. Υπήρξε ο πρωτεργάτης της πολιτικής και της οικονομικής ανόρθωσης της χώρας, καθώς και της νικηφόρας έκβασης των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913). Την επομένη του πολέμου θα αγωνιστεί για την παγίωση της ειρήνης στα Βαλκάνια, ενώ γίνεται και σημαιοφόρος της ιδέας της δημιουργίας Βαλκανικής Ομοσπονδίας.
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου έρχεται σε ρήξη με το Στέμμα –με κόστος βέβαια τον Εθνικό Διχασμό (1915-1917)– και επιβάλλει την πολιτική του για είσοδο της χώρας στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων. Στο Παρίσι στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 θα υπογραφεί η Συνθήκη των Σεβρών, που αποτελεί την κορύφωση των διπλωματικών θριάμβων του Έλληνα πολιτικού. Παράλληλα, θα πρωτοστατήσει στην ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών και θα αγωνιστεί για την επικράτηση της ιδέας της.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, με δύο ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες του το 1923 –την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών και τη Συνθήκη της Λωζάννης– θα αλλάξει τον προσανατολισμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και θα θέσει τα θεμέλια της ειρηνικής ανάπτυξης της χώρας. Επιστρέφοντας στην εξουσία το 1928 αναπτύσσει ειρηνικές πρωτοβουλίες προς όλες τις βαλκανικές χώρες και υπογράφει το 1930 στην Άγκυρα το Ελληνο-τουρκικό Σύμφωνο Φιλίας. Τον συγκινεί ιδιαίτερα η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης και υποστηρίζει τη δημιουργία της.
Το τέλος της σταδιοδρομίας του σημαδεύτηκε από το αποτυχημένο κίνημα βενιζελικών αξιωματικών τον Μάρτιο του 1935 και την αυτοεξορία του στο Παρίσι. Αλλά και τότε ακόμη δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για τα κοινά.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πίστευε στη λειτουργία του κράτους δικαίου, μέσα από τη διαμόρφωση σύγχρονων, ισχυρών και δημοκρατικών θεσμών. Είχε την ικανότητα να επιβάλλει τις απόψεις του με τη δύναμη του λόγου στο πλαίσιο της λειτουργίας των θεσμών αυτών. Την ίδια στιγμή, όταν έκρινε ότι διακυβευόταν το συμφέρον του τόπου, δεν δίσταζε να καταφεύγει σε δυναμικές ενέργειες που οδηγούσαν σε επαναστατική σύγκρουση, τόσο στην Κρήτη, όσο και στην Ελλάδα.
- Δεν επιτρέπεται η αναπαραγωγή και αναδημοσίευση του υλικού.
- Το υλικό της έκθεσης προέρχεται από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
