Το 2021 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, η οποία αποτέλεσε την ιδρυτική πράξη του ελληνικού κράτους και μείζον γεγονός της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Παράλληλα, υπήρξε κρίσιμο ευρωπαϊκό και διεθνές γεγονός, αφού οδήγησε, για πρώτη φορά, στην ίδρυση ενός εθνικού κράτους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, και μάλιστα με απόσχιση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Το Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία συμμετέχει ενεργά στην επέτειο, με τον Κύκλο Δράσεων «1821-2021: 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση». Όχι μόνο επειδή η Επανάσταση του 1821 οδήγησε στη δημιουργία του ελληνικού κράτους, εμπνέοντας τους συντελεστές της και την παγκόσμια κοινότητα με τα ιδανικά της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας, αλλά και επειδή η Βουλή των Ελλήνων υπήρξε ο πρώτος δημόσιος θεσμός ο οποίος εργάστηκε συστηματικά για τη συγκρότηση της ιστορίας και της μνήμης του Αγώνα. Σημειώνεται ενδεικτικά η συγκέντρωση και η έκδοση από τη Βουλή, ήδη από τη δεκαετία του 1850, με τη φροντίδα του Γεωργίου Τερτσέτη, των Αρχείων της Ελληνικής Παλιγγενεσίας.
Σε αυτή την κατεύθυνση το Ίδρυμα της Βουλής έχει αναλάβει μια σειρά δράσεις, οι οποίες επιδιώκει να χαρακτηρίζονται από πολυφωνία και εγκυρότητα – σύμφωνα με την παράδοση που έχει δημιουργήσει. Οι δράσεις κινούνται στο τρίπτυχο Ιστορία - Αρχεία - Μνήμη και εκτείνονται σε ένα τετραετές πρόγραμμα μέχρι το 2021, με σκοπό να καλύψουν υπαρκτά κενά στην αρχειακή έρευνα, την εκδοτική δραστηριότητα και τη διερεύνηση της συλλογικής μνήμης γύρω από την Επανάσταση του 1821. Πρόκειται για τρεις διαφορετικές πλευρές της ίδιας ανάγκης, δηλαδή να μελετηθεί επιστημονικά το 1821, να δημιουργηθούν αξιόπιστα εργαλεία έρευνας και να διαχυθεί αυτή η γνώση.
Οι δράσεις που έχουν αναληφθεί επιδιώκουν επίσης να αναδείξουν και μια ιδιαίτερη διάσταση που συμπλέκεται με τη φύση και τη λειτουργία του Κοινοβουλίου: τη σημασία του 1821 ως μιας επανάστασης που εμπνεύστηκε από τα δημοκρατικά ιδεώδη του καιρού της και τα εφάρμοσε στους πρωτότυπους θεσμούς και το εθνικό κράτος που συγκρότησε. Στο πλαίσιο αυτό, το Ίδρυμα της Βουλής, συνεργαζόμενο με επιστημονικούς φορείς (πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα), αναλαμβάνει, όπως έκανε και στο παρελθόν και θα συνεχίσει και στο μέλλον, τη διάχυση της ιστορικής γνώσης στο κοινό.
