Διάλεξη «Ένα έξυπνο, αλλά δυσεφάρμοστο Σύνταγμα»
Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία τίμησε την επέτειο της σύγκλησης της Α΄ Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου, με τη διάλεξη του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκου Αλιβιζάτου, με θέμα «Ένα έξυπνο, αλλά δυσεφάρμοστο Σύνταγμα», στις 11 Ιανουαρίου 2024.
Σε μια λαμπρή εκδήλωση, στην κατάμεστη αίθουσα της Γερουσίας, στο Μέγαρο της Βουλής, ο Πρόεδρος της Βουλής και Πρόεδρος του Ιδρύματος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας, χαρακτήρισε τη γενέθλια ημέρα του συνταγματισμού της ως ιστορική στιγμή για την Ελλάδα. Το Σύνταγμα της Επιδαύρου, είπε ο Πρόεδρος της Βουλής, είναι ταυτόχρονα αντιαπολυταρχικό και πολυαρχικό, ενώ είχε την προνοητικότητα να αυτοχαρακτηρισθεί «προσωρινό» για να καταπραΰνει ανησυχίες ή υποβολές ανησυχιών προς την Ιερά τότε Συμμαχία. Είναι μια στιγμή έξοχης πολιτειακής έξαρσης, πρωτοπόρου για την εποχή, συνέχισε. Τέλος ο Πρόεδρος της Βουλής αναφέρθηκε στην πολύχρονη συνεργασία της Βουλής των Ελλήνων με τον Δήμο Επιδαύρου, ενώ τόνισε ότι θα συνεχίσουμε να τιμάμε την ιδρυτική μας συνταγματική φωνή, το Σύνταγμα της Επιδαύρου, αλλά και τις επόμενες φωνές που ολοκλήρωσαν το νεοελληνικό συνταγματισμό αποτελώντας με τη δροσερή πνοή τους, ένα ανεξίτηλο νήμα που φτάνει έως τις μέρες μας.
Στον χαιρετισμό του, ο Τάσος Χρόνης, δήμαρχος Επιδαύρου σημείωσε ότι η Α΄ Εθνοσυνέλευση, η οποία από το 1838 έως το 1938 εορταζόταν ως εθνική επέτειος αποτελεί το πρώτο σημαντικό διοικητικό γεγονός της νεότερης Ελλάδας. Οι διατάξεις που ψηφίστηκαν στην Πιάδα, ανάμεσα στις οποίες και η κατάργηση της δουλείας, επισήμανε, ήταν βαρύνουσες, πρωτοπόρες και προοδευτικές.
Παίρνοντας τον λόγο ο διακεκριμένος συνταγματολόγος, καθηγητής Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, παρουσίασε το Σύνταγμα της Επιδαύρου ως έξυπνο αλλά δυσεφάρμοστο: Πενταμελές Εκτελεστικό που διόριζε τους επτά Υπουργούς (Γραμματείς), Βουλή («Βουλευτικό», όπως τότε ονομαζόταν) εκλεγόμενη κάθε χρόνο με έμμεση μεν, αλλά καθολική ψηφοφορία, απόλυτο βέτο του Εκτελεστικού στους νόμους που ψήφιζε η Βουλή (με αποτέλεσμα αυτοί να «πίπτουν», σε περίπτωση ασυμφωνίας). Και όλα αυτά, υπό συνθήκες πολεμικές, που απαιτούσαν τη γρήγορη λήψη αποφάσεων και την αποτελεσματική εφαρμογή τους. Και όμως οι πρόγονοί μας δεν ήταν αφελείς, όταν ψήφιζαν αυτές τις διατάξεις. Ποια ήταν τα πρότυπά τους; Και γιατί επέλεξαν ένα τόσο περίπλοκο σύστημα διακυβέρνησης; Αν αναλογιστεί κανείς ότι πρώτιστη επιδίωξη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, ιθύνοντος νου στην Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, ήταν να συσπειρώσει γύρω από το Σύνταγμα έναν ελληνισμό κατακερματισμένο γεωγραφικά, κοινωνικά και οικονομικά, ο περίπλοκος χαρακτήρας του πρώτου εθνικού μας Συντάγματος ήταν το τίμημα για την επιτυχία μιας προσπάθειας που έμοιαζε έως τότε καταδικασμένη.
Την εκδήλωση λάμπρυναν με την παρουσία τους βουλευτές όλων των κομμάτων από την Πελοπόννησο, οι τρεις δήμαρχοι των τόπων όπου ψηφίστηκαν τα τρία πρώτα επαναστατικά Συντάγματα (της Επιδαύρου, του Άστρους και της Τροιζήνας), εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, πανεπιστημιακοί και ερευνητές, καθώς και πλήθος κόσμου.
