Με μεγάλη συμμετοχή του κοινού και σε θερμό κλίμα εγκαινιάστηκε από τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, κ. Νικόλαο Βούτση, την Πέμπτη, 18 Απριλίου, η έκθεση «Aidez le peuple grec: Η αντιδικτατορική συλλογή της οικογένειας Meynaud» του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων.
Η έκθεση παρουσιάζει ένα σημαντικό τμήμα της αρχειακής συλλογής της οικογένειας Meynaud, που περιλαμβάνει επιστολές, έγγραφα, περιοδικά, φυλλάδια, αποκόμματα εφημερίδων, φωτογραφίες και αφίσες αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Η συλλογή σχετίζεται άμεσα με την προσωπική εμπλοκή της Ελένης Meynaud-Ζωγράφου, συζύγου του διακεκριμένου πολιτικού επιστήμονα, καθηγητή Jean Meynaud, σε δράσεις για την ενίσχυση του αντιδικτατορικού αγώνα, την αρωγή στους πολιτικούς κρατουμένους και την ευρύτερη κινητοποίηση της κοινής γνώμης με στόχο την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, μέσα από ένα ευρύ δίκτυο που απλωνόταν από την Ευρώπη, τον Καναδά και τις ΗΠΑ ως την Αυστραλία.
Κατά την τελετή των εγκαινίων ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, κ. Νικόλαος Βούτσης, δήλωσε ότι η συγκεκριμένη έκθεση και εκδήλωση, ενόψει της 52ης «μαύρης» επετείου από την επιβολή του πραξικοπήματος του 1967, αποτελεί μια μικρή προσφορά προς τις νέες γενιές με σκοπό την επανασύσταση της ιστορικής μνήμης.
Στην εκδήλωση που ακολούθησε, μετά από έναν σύντομο χαιρετισμό της Νίκης Μαρωνίτη, γενικής γραμματέα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, ο Γεράσιμος Νοταράς, επικεφαλής του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, αφού ευχαρίστησε την Hélène-Υvonne Meynaud που του εμπιστεύτηκε την αρχειακή συλλογή της μητέρας της, καθώς και τους ερευνητές που ανέλαβαν την ταξινόμησή της, αναφέρθηκε στη «μικροϊστορία» των ιδιωτικών αρχείων. Καταθέτοντας τις βιωματικές του μαρτυρίες από τη σχέση του με την οικογένεια Meynaud, τόσο στα χρόνια της μαθητείας του δίπλα στον καθηγητή Jean Meynaud στη Λωζάννη, όσο και κατά το διάστημα της φυλάκισης και της εξορίας του από το καθεστώς της Χούντας, επιχείρησε να συνδέσει τη μικροϊστορία με τη μεγάλη εικόνα θέτοντας το ερώτημα για το αν οι επιμέρους αγώνες ενάντια σε ξενόδουλα και τυραννικά καθεστώτα δεν είναι ανεξάρτητοι αλλά έχουν κοινή αφετηρία. Καταλήγοντας, εξέφρασε την ευχή για τη διαφύλαξη όλων των αρχείων, τον επαναπατρισμό τους και την απόδοσή τους στην έρευνα.
Στη συνέχεια, η κοινωνιολόγος και εργατοδίκης Hélène-Υvonne Meynaud, κόρη του Jean και της Ελένης Meynaud, επισήμανε το γεγονός ότι το κίνημα ενάντια στη δικτατορία, πέραν των ελληνικών συνόρων, κινητοποίησε όχι μόνο το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής διασποράς, αλλά και δράσεις των «Πολιτών του Κόσμου» που εργάστηκαν με αφοσίωση και μαχητικότητα για τα δημοκρατικά ιδεώδη. Τόνισε ότι η αντίσταση στην καταπίεση είναι σήμερα, όπως και χθες, στην Ελλάδα, όπως και στη Γαλλία, μια ζωντανή πραγματικότητα που πρέπει να τροφοδοτούμε χάρη στην οξεία κριτική γνώση του παρελθόντος. Χαιρέτησε την πραγματοποίηση της έκθεσης, την έκδοση του καταλόγου και την προγραμματισμένη ψηφιοποίηση του αρχειακού υλικού ως μία σημαντική συμβολή σε αυτή την αναγκαία άσκηση μνήμης.
Ακολούθως, ο ιστορικός Γιάνης Γιανουλόπουλος, ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μίλησε για τη συμβολή των εκτός Ελλάδος κινητοποιήσεων στον αγώνα εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας, ξεκινώντας από τις πρώτες αντιδράσεις των Ελλήνων του εξωτερικού απέναντι στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 αλλά και τις διεθνείς κινητοποιήσεις ενάντια στα βασανιστήρια, που οδήγησαν στην αποπομπή της Ελλάδας από το Συμβούλιο τη Ευρώπης το 1969, και φτάνοντας στη μαζικοποίηση του φοιτητικού κινήματος την περίοδο 1971-1972 και στα γεγονότα της Νομικής και της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Ειδικότερα αναφέρθηκε στις δράσεις της Αντιδικτατορικής Επιτροπής του Λονδίνου, στην ευρεία κινητοποίηση ξένων διανοουμένων, πανεπιστημιακών, συγγραφέων και καλλιτεχνών και στη συνδρομή τους στην προσπάθεια για τη διεθνή απομόνωση του χουντικού καθεστώτος.
Ο Δημήτρης Μαχλούτα, μεταπτυχιακός φοιτητής στο York University του Τορόντο, αναφέρθηκε στην καταγραφή της συλλογής της οικογένειας Meynaud την οποία πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια της πρακτικής του άσκησης στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, σε συνεργασία με τον Παναγιώτη Καλομοίρη. Παρουσίασε αναλυτικά την πληθώρα και ποικιλία των τεκμηρίων καθώς και το γεωγραφικό εύρος της συλλογής, που αποτελεί πολύτιμη πηγή για τη μελέτη των αντιδικτατορικών επιτροπών και δικτύων σε Ευρώπη, Βόρεια Αμερική και Αυστραλία, στο πλαίσιο των κινημάτων που αναπτύχθηκαν κατά τη μακρά δεκαετία του ’60.
Τέλος, ο ιστορικός Στάθης Κουτρουβίδης, από το Τμήμα Κοινοβουλευτικών Αρχείων της Βιβλιοθήκης της Βουλής, παρουσίασε το «ξεχασμένο» αρχείο των Πρακτικών της Δίκης των πρωταιτίων της Χούντας, που διεξήχθη το καλοκαίρι του 1975, και το οποίο ανευρέθηκε πρόσφατα σε μια αποθήκη στο κτίριο του Κοινοβουλίου. Αναφέρθηκε στις ενέργειες που έχουν έως τώρα γίνει για τη διάσωση και ανάδειξή του, αλλά και στο πώς μπορεί να συνδυαστεί με άλλα αρχειακά τεκμήρια, προκειμένου να δοθεί μια πιο πλήρης εικόνα γύρω από τα γεγονότα και την περίοδο στην οποία αναφέρεται.
Τα εγκαίνια της έκθεσης και την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής, κ. Απόστολος Κακλαμάνης, ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Φώτης Κουβέλης, εκπρόσωποι του ελληνικού Κοινοβουλίου, αντιστασιακοί της περιόδου της δικτατορίας, πανεπιστημιακοί και ερευνητές. Παρέστησαν επίσης ο διευθυντής της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα, κ. Alexandre Farnoux και η αναπληρώτρια στον Τομέα Επιστημονικής και Πανεπιστημιακής Συνεργασίας της Γαλλικής Πρεσβείας, κα Mireille Voyatzi. Εκ μέρους του Ιδρύματος της Βουλής έδωσαν το παρών, εκτός από τη γενική γραμματέα του, κα Νίκη Μαρωνίτη, μέλη της Εκτελεστικής και της Επιστημονικής Επιτροπής του Ιδρύματος.
Φωτογραφίες: Γιώργος Παπαθανασίου
