Μόλις κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, το Δοκίμιον ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρίας του Ιωάννη Φιλήμονα, πέμπτος τόμος της σειράς «Κείμενα Μνήμης» (διευθυντής: Παντελής Μπουκάλας), με εισαγωγή, επιστημονική επιμέλεια και σχόλια του ιστορικού Κώστα Λάππα (πρώην διευθυντή του Κέντρου Ερεύνης του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών).
Το Δοκίμιον ιστορικόν είναι η πρώτη ιστορική μελέτη για τη μυστική αυτή επαναστατική οργάνωση. Ο συγγραφέας του Ιωάννης Φιλήμων (1798/1799-1874), γραμματέας του Δημήτριου Υψηλάντη, με ενεργό συμμετοχή στην Επανάσταση του 1821 και εκδότης το 1833 της εφημερίδας Χρόνος, επιχειρεί, έπειτα από μια επισκόπηση της ιστορίας του ελληνισμού μετά την Άλωση, να ανασυγκροτήσει την ιστορία της Φιλικής Εταιρείας από την ίδρυσή της το 1814 έως τις παραμονές του Αγώνα. Ο συγγραφέας μας δίνει μια συνολική εικόνα της οργάνωσης και της λειτουργίας της Φιλικής Εταιρείας, των αντιθέσεων στο εσωτερικό της και των δραστηριοτήτων της, που πυκνώνουν από το 1820, όταν ανατίθεται η αρχηγία της στον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Όπως σημειώνει στην Εισαγωγή ο Κώστας Λάππας, «η μελέτη της Φιλικής Εταιρείας ήταν ένα καινοτόμο εγχείρημα. […] Για πρώτη φορά ο Φιλήμων το 1834, στο πλαίσιο του σχεδίου του για τη συγγραφή μιας γενικής ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης, θα επιχειρήσει με σχετικά λίγες πηγές να ξετυλίξει την ιστορία της, με σκοπό να υπογραμμίσει τον πρωτεύοντα ρόλο της στη σύλληψη και τη διάδοση της ιδέας της ελευθερίας και να αποκαταστήσει τη λησμονημένη σχέση της με την Επανάσταση του 1821. Το Δοκίμιον του Φιλήμονα στάθηκε έργο αναφοράς για την ιστορία της Φιλικής Εταιρείας και αποτέλεσε πηγή πληροφοριών για τους απομνημονευματογράφους και τους ιστορικούς της Ελληνικής Επανάστασης».
Η σειρά «Κείμενα Μνήμης» εντάσσεται στον Κύκλο Δράσεων «1821-2021: 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821» του Ιδρύματος της Βουλής. Οι προηγούμενοι τόμοι είναι: αρ. 1: Αρτέμιος Ν. Μίχος, Απομνημονεύματα της δευτέρας πολιορκίας του Μεσολογγίου…, εισαγωγές, επιστημονική επιμέλεια, σχόλια: Μαρία Ευθυμίου, Βαγγέλης Σαράφης· αρ. 2: Χριστόφορος Περραιβός, Απομνημονεύματα πολεμικά διαφόρων μαχών…, εισαγωγή-επιστημονική επιμέλεια - σχόλια: Στέφανος Παπαγεωργίου, αρ. 3: Χρήστος Βυζάντιος, Ιστορία του τακτικού στρατού 1821-1833, εισαγωγή-επιστημονική επιμέλεια - σχόλια: Νίκος Θεοτοκάς, Διονύσης Τζάκης, αρ. 4: Καλλίνικος Κυριακός Κριτοβουλίδης, Απομνημονεύματα του περί αυτονομίας της Ελλάδος πολέμου των Κρητών, εισαγωγή - επιστημονική επιμέλεια - σχόλια: Ελευθερία Ζέη.
