Η Γενική Διοίκηση Δωδεκανήσου, 1948-1955
Μετά από έναν χρόνο λειτουργίας της Στρατιωτικής Διοίκησης, τα Δωδεκάνησα μπορούσαν να περιέλθουν στο πολιτικό καθεστώς που θα τους επέτρεπε την πλήρη ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό. Με αυτόν το στόχο, προκρίθηκε η μορφή της Γενικής Διοίκησης, στα οργανωτικά πρότυπα των «Νέων Χωρών» -των περιοχών δηλαδή που είχαν απελευθερωθεί με τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ο πολιτικός επικεφαλής της Διοίκησης ήταν ισόβαθμος με υπουργό και είχε αυξημένη αυτονομία στη λήψη αποφάσεων. Ανταποκρινόμενες μάλιστα στην παράκληση των Δωδεκανησίων για εντοπιότητα του Γενικού Διοικητή, οι ελληνικές Αρχές τοποθέτησαν σε αυτήν την κρίσιμη θέση τον Κασιώτη ιατρό Νικόλαο Μαυρή, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 15 Μαΐου 1948. Λίγο καιρό νωρίτερα, στις 7 Μαρτίου 1948, είχε εορτασθεί με κάθε επισημότητα η Ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων.
Το έργο που είχε να επιτελέσει η «Γενική Διοίκησις Δωδεκανήσου» ήταν εξίσου δύσκολο με αυτό της προκατόχου της. Ο Εμφύλιος Πόλεμος, ο οποίος έμπαινε στην πιο έντονη φάση του, έριχνε βαριά σκιά που δεν επέτρεπε πανηγυρισμούς. Η οικονομική δυσπραγία ήταν επίσης δεδομένη. Σε αυτές τις συνθήκες, η Γενική Διοίκηση παρέμεινε προσηλωμένη στους στόχους της γεωργικής και κοινωνικής αποκατάστασης, της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της τοπικής παραγωγής και του τουρισμού, καθώς και των υποδομών. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, με τη συνδρομή των Υπουργείων Ανοικοδομήσεως και Γεωργίας, και χάρη στη συνεχή ροή των πόρων του Σχεδίου Μάρσαλ, η Στρατιωτική και η Πολιτική Διοίκηση διέθεσαν 28 δισεκατομμύρια δραχμές σε έργα υποδομών, καθώς και για την περίθαλψη 32.300 απόρων και ορφανών. Ίδρυσαν νοσοκομεία, σανατόριο, ορφανοτροφεία, γηροκομεία και παραρτήματα του Ταμείου Ανεργίας. Το στεγαστικό πρόβλημα, αποτέλεσμα των βομβαρδισμών, αντιμετωπίστηκε με δαπάνες 5,5 δισεκατομμυρίων δραχμών για ανέγερση κατοικιών και χορήγηση υλικών. Στον γεωργικό τομέα, το 1952 είχαν αποκατασταθεί 1.580 οικογένειες γεωργών, με τη διανομή 44.000 στρεμμάτων στη Ρόδο και την Κω. Ως προς την προώθηση του τουρισμού, ο Ε.Ο.Τ. και η Γενική Διοίκηση επισκεύασαν τα παλαιά ιταλικά ξενοδοχεία και οργάνωσαν τις θαλάσσιες συγκοινωνίες μεταξύ των νησιών. Στα πέντε πρώτα χρόνια λειτουργίας των Ελληνικών Διοικήσεων, ήδη 25.000 παραθεριστές ανά έτος επισκέπτονταν τη Ρόδο.
Η Ενσωμάτωση, όμως, δεν θα ολοκληρωνόταν προτού συντελεστεί και η ισότιμη ένταξη των Δωδεκανησίων στην πολιτική ζωή της χώρας. Στις 5 Μαρτίου 1950 οι Δωδεκανήσιοι πολίτες συμμετείχαν για πρώτη φορά σε βουλευτικές εκλογές. Εξέλεξαν τέσσερις βουλευτές, οι οποίοι θα τους αντιπροσώπευαν στη Βουλή των Ελλήνων. Τέλος, στις 23 Απριλίου 1955, έχοντας επιτελέσει την αποστολή της, η Γενική Διοίκηση καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τη Νομαρχία Δωδεκανήσου, που θα είχε το ίδιο θεσμικό πλαίσιο με αυτό της υπόλοιπης Επικράτειας. Η Ένωση είχε ολοκληρωθεί.
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ